zondag 13 februari 2022

Rusland, op het koord tussen oost en west

 

Rusland had altijd al de rol van evenwichtskunstenaar: zij danst op het koord tussen oost en west en vergat haar eigen identiteit. Alexander Blok schreef: “Wij kunnen een Aziatisch masker dragen als dat nodig zou zijn, maar wij zijn geen Aziaten’ (Block, Die Skythen*).Tegelijkertijd was Rusland altijd een onmogelijke prooi voor het westen. Napoleon probeerde het in 1812. Hitler probeerde het in 1941. Lenin had in 1917 een vrijkaartje om door Duitsland en Finland naar Sint Petersburg te reizen om daar een begin te maken met de vernieling van het land.

De afbrokkeling van de Berlijnse muur is te zien als een volgende etappe. Direct daarna werd het land een speelveld voor kapitalisten zonder geweten. De nieuwe grondwet voor de Russische Federatie is geschreven met behulp van Amerikaanse adviseurs. Rilke heeft ooit gezegd dat Rusland overal grenst aan God, maar de orthodoxe God bleef alleen voorbehouden aan de oude vrouwtjes die de kaarsjes doven. De kerk sloot een pact met het Kremlin en het Kremlin werd onderworpen aan de dollar.

Overal knabbelde Uncle Sam aan de grenzen van het onmetelijke rijk. Overal verschenen raketbases, sommige slechts 50 kilometer van de Russische grens. Het Groot Kapitaal belegerde het land zelfs van binnenuit. Toch is de geest van Sergej Djagilev nog alom aanwezig: de Russische danser maakt zijn onvoorspelbare pirouettes en de domowoj, de Russisch-heidense geest, is nooit weggeweest.

Iedereen die ooit iets langer in Rusland is geweest, zal er ooit weer terugkomen en zien dat er niets is veranderd. Het is de buitenwereld die verandert en de fout die Rusland in de afgelopen jaren heeft gemaakt, is het idee om bij die buitenwereld te willen horen. Aan de andere kant heeft die buitenwereld, de Europeanen en de Amerikanen, zich in het Kremlin genesteld, niet letterlijk, maar figuurlijk.

Volgens Pieter Steinz hoort Rusland absoluut tot de Europese cultuur en hij noemt Strawinski, Malewitsch en Tolstoi. Tegelijkertijd is er wel wat voor te zeggen om Raskolnikov het prototype te noemen van de Rus die zich niet thuis voelt in de moderne samenleving. Hij wil gestraft worden voor zijn misdaad. Hij volgt zijn geweten. Hij wordt afgewezen. De buitenwereld wijst Rusland af. Het koord blijft daarentegen gespannen en de spanning is nog nooit zo hoog geweest als nu.

De laatste stap van het westen is dat het een wig heeft gedreven tussen broedervolkeren en hoewel de Krim – ondanks de vele oorlogen die er zijn gevoerd – nog steeds Russisch is, is Kiev waar de bakermat van RUS lag, in vreemde handen gekomen. Juist dat kan het Kremlin niet verkroppen. Toch willen de Russen geen oorlog en willen de Oekraïners dat evenmin.

Het zou voor Rusland beter zijn om de eigen weg in te slaan en het Oekraïense volk zou zich weer moeten aansluiten bij het heilige Russia. Sommigen zullen hierop beweren dat Rusland de holodomor in Oekraïne heeft gebracht, maar die hongersnood heerste ook in grote delen van Rusland en het waren niet de Russen, maar de bolsjewieken die deze afschuwelijke ellende veroorzaakten.

Rusland zou de ketenen met het westen moeten verbreken. Het zou uit de WHO moeten stappen, zodat er in ieder geval een land is zonder QR-codes. Het is tijd voor een nieuw evenwicht. Laat een nieuwe Djagilev opstaan. Laat het koord ontspannen.

*  Alexander Block, Ausgewählte Werke, (blz. 249), Carl Hanser Verlag Berlin 1978

Antoine Borgers

Dordrecht,13-02-2022

 

 

Europa, een valse belofte

  Dordrecht, 04 februari 2024 In de jaren dertig van de twintigste eeuw hield Stefan Zweig drie lezingen. De eerste vond plaats in 1932 ...