De bank en het neusje van de zalm

Nederland staat in veel landen bekend als Holland. Die naam komt van “holt land” en betekent houtland. De naam refereert aan de bossen die vroeger in Holland aanwezig waren. Tegenwoordig zou je ook kunnen denken aan hol land, een land dat hol is waaruit het geld verdwijnt als water. Dankzij de Panamapapers weten we waar dat geld naar toe vloeit.

Wat aan de ene kant verdwijnt, neemt aan de andere kant toe. Het geld moet immers ergens vandaan komen. In 2001 bedroeg de staatsschuld 227 miljard, nu bedraagt deze zo’n slordige 466 miljard. Dat is per Nederlander € 27.000,--. Als ik naar onszelf kijk, impliceert dit dat mijn vrouw en ik samen een schuld hebben van meer dan € 50.000,--, terwijl we daar nooit voor hebben gekozen. 

Onder het Kabinet Balkenende-Bos liep de schuld hard op. Bos die lid is van de Partij van de Arbeid, de partij die eigenlijk moet opkomen voor de arbeider, maar die arbeider heeft ingeruild voor een bank, heeft enkele banken opgekocht, waarvan er al een weer met winst voor de aandeelhouder en verlies voor de burger is verkocht. Die ene bank die ook al weer enkele miljarden winst maakt die nu niet vloeien naar de staat, maar naar de aandeelhouders, heeft tevens enkele akkefietjes in Panama lopen.

Ze lusten daar bij die bank graag oké-bananen en in de pauze drinkt het hele personeel de koffie van Max Havelaar, de man uit Lebak met als alter ego Droogstoppel. Ach, Nico Roozen van die stichting die zich afficheert met de partners van diezelfde Droogstoppel, zonder dat ze het zelf in de gaten hebben, de man die als enige weet hoe zijn eigen ontworpen labyrint in elkaar zit, is vast en zeker een goede klant van DE bank. Wellicht is hij een aangetrouwde neef van onze grote Gerrit Zalm die maar wat graag het neusje van de zalm voor zichzelf achterhoudt en de graten overlaat aan het volk.

Eerlijke handel en solidariteit, dat zijn kernbegrippen, kernwaarden van het socialisme. Het thema van Faust is een thema van alle tijden. Het verschil is dat er vroeger nog een duivel was. Nu is de enige boeman de belastingen. Het belastingkantoor is een tandeloze tijger, een blaffend keffertje. Ik vergat de bonden nog, maar ook die hebben zich geschaard achter het gouden kalf. Werknemers zijn flexwerkers geworden die voor de fooi die zij krijgen alleen nog de door Zalm toegeworpen graten kunnen kopen.

Het boek dat nergens over gaat

Net het Boekenweekgeschenk gelezen, “Broer” van ene Esther Gerritsen. Gelezen is eigenlijk een te groot woord. Ik heb het begin gelezen, de eerste 20 bladzijdes. Daar kwam ik met moeite doorheen. Vervolgens heb ik de rest globaal gelezen. De meeste daarop volgende bladzijdes las ik op een manier zoals een vogel over de daken vliegt. Hij ziet de daken en neemt in vogelvlucht waar wat er gebeurt. Ik sloeg zo nu en dan een bladzijde over, omdat hetgeen wat ik zag zo saai was dat ik het niet langer kon verdragen deze rommel te moeten lezen, al was het maar een zin.

Zelden heb ik een zo slecht boekenweekgeschenkje gelezen.  Wat een waardeloos niemendalletje is dit! Als ik boekhandelaar zou zijn, zou ik me schamen dit boekje cadeau te moeten geven aan mijn klanten. Het deed me denken aan de films van Woody Allen die ook nergens over gaan. Het verschil is wel dat Woody Allen erin slaagde de high societykringen waarin hij verkeerde te ironiseren. Dat lukte deze Esther niet. Ik heb nergens ironie geproefd. Daarvoor was het te serieus geschreven. Nu ik erover begin na te denken, denk ik dat ze het misschien wel ironisch zou kunnen hebben bedoeld. Een vrouw die broer heeft waar ze nooit naar om kijkt en omdat haar broer zijn been verliest, nu de volle aandacht krijgt en zelfs de aandacht van de familie waar zij voor werkt als financieel directeur. Ik heb deze ironie niet gevonden en het is mij volkomen onduidelijk wat de boodschap is van dit verhaal. Volgens Tzum, een literair weblog, zou Esther een uitstekend boek hebben geschreven. De auteur van dit artikel heeft mij echter niet kunnen overtuigen. Het enige argument dat hij hanteert is dat Esther excelleert in het schrijven van natuurlijke dialogen. Deze zouden dan ontsporen en dat is  dan het probleem waar het verhaaltje over gaat. Ook in andere recensies komt dat argument aan de orde: de dialogen. Het thema zou zijn de familieverhoudingen die op scherp komen te staan door een ongeluk.

Misschien ben ik een buitenbeentje om even in de terminologie van Esther te blijven, maar ik blijf bij mijn standpunt dat dit een flutverhaal is dat niets om het lijf heeft. Het zet me niet aan het denken, het heeft geen filosofische diepgang. Datgene wat Esther overkomt, kan iedereen overkomen. Ik geef toe dat de dialogen vrij natuurlijk overkomen, maar het verhaal is een prul.

De kinderboekenschrijver

Wat moeten we aan met de wereld? Waar sta ik in deze wereld? Vandaag las ik de kop van een artikel in de Volkskrant “Het kapitaal is nu helemaal de baas”. Ik kon het artikel niet openen, omdat het kapitaal de baas is en ik niet wens te betalen voor het lezen van dit artikel. Ik kon echter wel lezen wie de schrijver is: Jan Terlouw, ooit de leider van D’66. Dat was dan in de tijd dat D’66 nog te situeren was op zo’n 2 cm aan de linkerkant van het midden. Vooruit, misschien was het 5 centimeter. In ieder geval is er een hemelsbreed verschil in politieke kleur tussen toen en nu. Nu zou ik de partij zetten op zo’n 30 cm vanaf het midden, maar dan wel aan de rechterkant. De partij volgt een neoliberale politiek waarin het verschil met de VVD vrijwel gereduceerd is tot nul. Op dezelfde digitale pagina van de Volkskrant las ik ook nog de kop “Rijke mensen zijn bijna van nature niet solidair”, eveneens van de hand van Jan Terlouw.

Jan Terlouw is kinderboekenschrijver en dat doet en deed hij vrij goed. Een goede kinderboekenschrijver is eigenlijk van nature iemand die links van het midden staat. Hij schrijft boeken voor kinderen. Kinderen vertegenwoordigen de onschuld. Kinderen zijn nog niet verantwoordelijk voor de ellende in de wereld. Iemand die opkomt voor kinderen, moet haast wel een goed iemand zijn. Kinderen zijn de toekomst, hebben de toekomst in handen, vormen de toekomst. Als je van kinderen houdt, kun je niet anders dan voor een goed milieu zijn en tegen oorlog en dat is per definitie links. Mensen met rechtse ideeën interesseren zich niet voor de toekomst en daarmee ook niet voor kinderen. Zij willen slechts een ding: het voor zichzelf zo goed mogelijk maken en voor hun nageslacht. Dat nageslacht bestaat uit kinderen, maar het idee is dan dat men zo’n groot geloof heeft in de macht van het geld dat je daardoor zelfs een goed milieu kunt afkopen voor je kinderen en ook hun kinderen zullen er volgens hen in slagen met datzelfde geld een goede omgeving voor zichzelf te creëren. Dat noem ik egoïsme. Dat noem ik egocentrisme, fascionisme.

Dat begrip dat ik zojuist bedacht herbergt drie begrippen: fascisme, nationalisme en fascinatie. Dat laatste gecombineerd met die andere twee duidt op een ziekelijk fanatisme dat maar een doel nastreeft: het opkomen voor jezelf en je familie ten koste van alle andere mensen.

De rijken der aarde lijden vrijwel allemaal aan dit ziekelijk fanatisme, aan dat fascionisme. Zij zijn ziek. Het is de hoogst tijd dat wij in opstand komen en trachten dit soort mensen op te sluiten. Sluit hen op in psychiatrische klinieken, in kamertjes waarvan de muren zijn behangen met geplastificeerde dollarbiljetten.

 Ik sta in deze wereld. Ik sta in deze wereld als iemand die de integriteit najaagt als een schim in Utopia. Als een droom, een fata morgana  in een sprookje van Grim. Ik ben geen kinderboekenschrijver, maar iemand die het kind in zichzelf herkent en accepteert, iemand die niet is als de anderen.

De flexgrens in een verdeeld Europa

De vluchtelingencrisis. Na de economische crisis, de Griekse crisis, de Russisch-Oekraïense crisis, hebben we nu de vluchtelingencrisis. Vandaag, op 10 januari 2016, was een essay te lezen in Trouw over de vraag of we de grenzen moeten sluiten of niet.
Natuurlijk heeft Angela Merkel een kapitale fout gemaakt. Zij nodigde de vluchteling uit. Hierdoor voelden enkele Syriërs en Afghanen zich gerechtigd alleenstaande vrouwen te betasten. Zij hebben de vrijheid gekregen, een vrijheid die in eigen land afwezig was. In Nederland kunnen ze gebruik maken van voorzieningen waar ze in eigen land alleen van kunnen dromen.

Wat moeten we ermee? De vluchteling, de echte vluchteling, moet altijd worden opgevangen. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken of al deze vluchtelingen echte vluchtelingen zijn, maar aan de andere kant zijn ze dat misschien wel degelijk. Als het hier slecht gaat, zal ik ook vluchten. Ik denk wel dat de enorme aantallen vluchtelingen voor grote problemen zullen zorgen. Het belangrijkste probleem en tegelijkertijd het probleem dat tot nu toe vrijwel nergens als zodanig wordt genoemd of erkend, is de teloorgang van onze hele Europese beschaving. De Europese cultuur dreigt te worden versnipperd en verscheurd. In ieder geval de West-Europese cultuur. De Oost-Europese cultuur houdt zichzelf in stand. Hongarije laat geen vluchtelingen toe. Datzelfde geldt voor Slowakije en Tsjechië. Polen heeft sinds kort een vrij rechtse regering en zal daarom de moslim buiten proberen te houden. Bulgarije is als land niet aantrekkelijk genoeg en datzelfde geldt voor landen als Servië en Macedonië. Kortom: er zal een scheuring in Europa ontstaan. Er zullen twee Europa's ontstaan: een West- en een Oost-Europa. De Germanen tegenover de Slaven, zoals het duizenden jaren geleden ook was.

De grenzen zullen niet dichtgaan, dat kost te veel geld en gezien de neoliberale koers van Juncker en consorten, zal dat niet gebeuren. Er zal gekozen worden voor een grens met draaideur, een flexgrens. Zoiets als flexarbeid. "flex" is een toverwoord geworden voor de neoliberalen. Je moet met alle winden willen meewaaien, je moet je niet laten binden in een keurslijf. Werkgevers moeten niet worden geconfronteerd met al die regels. Het moet minder, minder, minder. Dat is de koers van Rutte en consorten en tegenwoordig ook van Samson en Timmermans, die het slimme maatje is van Juncker en zichzelf liever als president van Europa zou zien. Maar ja, nu wordt die positie ingenomen door Juncker, een soort Europese Jeltsin. Jeltsin verkocht Rusland, Juncker verkoopt Europa. Jeltsin lustte graag wodka, Juncker lust graag cognac.

De flexgrens, een draaideur. Vrachtwagens mogen doorrijden van west naar oost, van noord naar zuid. Omgekeerd zullen sommige vrachtwagens eruit worden gehaald. De auto zal via een soort scan de grens passeren. Nog verder in de toekomst, zullen de bestuurders een polsbandje langs een scanner moeten halen, net zoals op tolwegen gebeurt met een pasje. Zakenmensen kunnen via een speciale gezichtsscanner gewoon door kunnen rijden. De scanner staat ingesteld op rechts.

Vruchten van het neoliberalisme

Jan Marijnissen schreef in 1996 zijn boek Tegenstemmen, een rood antwoord op paars. Inmiddels leven we bijna 20 jaar later en dit boek is nog steeds actueel. Sinds drie jaar hebben we weer een paars kabinet met dit verschil dat de kleur paars steeds meer neigt naar blauw. Het rode socialisme van wat ooit de PvdA was heeft nu plaats gemaakt voor een fletse matte lichtrode kleur. Het blauwe liberalisme is vervangen door hard staalblauw, neigend naar grijs.

De staat schuift steeds meer taken van zich af. De politie beperkt zich tot het allernoodzakelijkste en het zal niet lang meer duren of de buurtwacht moet worden ingeschakeld bij een overval op een juwelier. Slaagt de buurtwacht er niet in de roofoverval op te lossen, dan kan tegen betaling van zo’n € 350,-- per uur een professioneel team worden ingeschakeld. Bij de zorg is het al zover. Werd de burger vroeger nog geholpen zonder dat er om een ziektekostenverzekeringspas werd gevraagd, tegenwoordig moet eerst de pas worden overhandigd, de patiënt worden geregistreerd, voordat tot actie kan worden overgegaan. Daarbij ontvangt de patiënt de meest noodzakelijke hulp. Wil je meer, dan moet je betalen. Als je een minimum inkomen hebt, kost dat 56,80 per vier weken. Dat lijkt niet veel, maar is voor mensen die al vrijwel niets hebben, veel geld. Verdien je echter wat meer, dan val je in sommige gemeenten in de prijzen. Woon je in Apeldoorn, dan ben je een bofkont. Woon je 300 meter verderop, betaal je drie tot 10 keer zoveel, afhankelijk van je inkomen.

Dat zijn de wrange vruchten van het neoliberalisme.

Door dit zelfde neoliberale beleid, of moet ik zeggen: door de uitwassen van het kapitalisme, zijn steeds meer mensen aangewezen op voedselhulp die ze zelf moeten halen bij de voedselbanken. Diezelfde mensen die aankloppen bij de voedselbanken, zijn verplicht een aantal uren te werken tegen een tarief van 10 cent per uur. Men noemt dit vrijwilligerswerk. Veel mensen zijn eenzaam; ze wonen op zichzelf. Sommige van die mensen, zouden graag wat aanspraak willen hebben. Ze zouden graag samen willen wonen met een andere eenzame, zodat hun leven misschien iets vrolijker wordt. Maar daar wordt dan al gauw een stokje voor gestoken, want het kan toch niet zo zijn dat het inkomen zomaar met 10 % wordt verhoogd. Nee nee, dat kost de gemeenschap veel te veel geld. Samenwonen mag, maar wel met hetzelfde inkomen. Een van de twee moet inleveren.

Dat zijn de wrange vruchten van het neoliberalisme.

Jongeren die willen studeren, mogen dat. Voor rijke jongeren is dat geen probleem. Arme jongeren moeten een lening afsluiten, weliswaar tegen een vrij gunstig tarief. Uiteindelijk moet een studie zichzelf toch terugverdienen. Dat is het idee. Er zijn ook jongeren die de verkeerde studie kozen. Dat deden ze natuurlijk niet expres; ze kwamen er gewoon achter dat de gekozen studie toch niet voor hen geschikt was. Ja, en als je daar dan achter komt, dan moet je boeten. Een tweede studie wordt beboet. Er zijn ook jongeren die nadat ze een eerste studie hebben afgesloten, graag nog een tweede studie willen beginnen. Ho ho, dat kan zomaar niet! Dan moet je een boete betalen. We gaan toch niet zomaar studies stimuleren!

Dat zijn de wrange vruchten van het neoliberalisme.

Ziekte is vervelend en de behandeling van een ernstige ziekte kost veel geld. Vroeger was het genezen van mensen een roeping, nu is het een beroep. Geneesmiddelen is nu big business geworden. De farmacie-giganten kloppen mensen het geld uit de zak en we moeten steeds meer zelf betalen. Het komt steeds vaker voor dat mensen niet meer naar de specialist gaan, vanwege het eigen risico. Een gezin met twee kinderen is volgend jaar al € 2.400,-- kwijt aan premies. Dat is voor een modaal inkomen meer dan 1/12^e deel. Meer dan een maandinkomen voor de ziektekosten. Stel dat je ook nog naar een specialist moet, stel dat vader en moeder beiden naar de specialist moeten, dan kost dat nog eens bijna € 1.000,--. Dan praten we nog niet over de tandarts, want die moet je tegenwoordig helemaal zelf betalen. Een extra verzekering bestaat wel, maar die kost bijna net zoveel als de tandarts.

Dat zijn de wrange vruchten van het neoliberalisme.

De werkloosheid bedraagt momenteel 7 %. In Spanje bedraagt de werkloosheid meer dan 15 % en onder jongeren is een vijfde deel zonder werk. In Frankrijk is er een werkloosheid van 10 %. Toch komen in Europa in grote getale zogenaamde vluchtelingen binnen. Angela Merkel heet alle vluchtelingen van harte welkom. Ze zouden een stimulans betekenen voor de economie. Amme hoela! Ze zijn alleen stimulans voor de werkgevers. Ze zorgen voor een toename van werknemers op de arbeidsmarkt en waar een toename is, is straks een overschot. Kortom: de lonen zullen dalen. Bovendien kosten deze vluchtelingen ons straks een hoop geld. Een groot deel belandt in de bijstand. Moeten we die vluchtelingen dan maar weigeren? Nee, natuurlijk niet! De vluchtelingen zijn het gevolg van de bommen die door de wapenindustrie worden geproduceerd en die in grote getale vallen op de dorpen en steden van deze vluchtelingen.

Dat zijn de wrange vruchten van het neoliberalisme.

Het neoliberalisme is ontstaan in de krochten van de banken en de verzekeringmaatschappijen, in de hoofden van hen wiens hersenen vermolmd zijn door de vraatzucht en het geilen op groene dollarbiljetten en de bruggen van Europa. Vergeten wordt dat deze bruggen zullen instorten, dat deze dollarbiljetten zullen worden aangetast door ratten. Wanneer de pijlers onder een menswaardig bestaan zullen zijn weggeslagen, zullen ook de pijlers van banken verkruimelen tot nietszeggend gruis. Zoals ooit de grote arena’s van Rome alleen nog maar als schuilplaats dienden in tijden van verandering, zo zal ook La Défense, the City en de Leopoldswijk in Brussel als toevluchtsoord dienen voor de tot armoe vervallen directievoorzitters.

Nieuwe vruchten, het rood zal zijn.

Daarna is de tijd aangebroken van het nieuwe zaaien. Er zullen nieuwe bomen worden geplant, vol vruchten, sappige vruchten, vruchten voor iedereen, zoete vruchten. De wereld zal rood zijn, niet langer paars, de kleur van de dood. Het rood zal schijnen, stralen, als de zon in de harten van de mensen gloeit.