Lang leve de lezer, lang leve de authenticiteit!

Van een collega ontving ik het boekje “Lang leve de lezer’ van Alex Boogers. Het boekje is een manifest en wel een manifest voor het boek, voor de roman. Ik ben nu aangeland op bladzijde 69 en kan mij in grote lijnen vinden in hetgeen Alex beschrijft. Enige tijd geleden schreef ik een artikel met als titel ’Ook de literatuur moet in het gareel lopen. Ik stuurde dit aan mijn collega’s, maar zoals meestal het geval is, ontving ik geen reactie. De meeste mensen reageren alleen wanneer het artikel in de krant is verschenen of wanneer er sprake is van een manifest dat door een inmiddels erkende schrijver geschreven is. Ik ga nog een stapje verder: de meeste collega’s, leraren Nederlands, reageren helemaal niet. Nergens op. 

Het artikel handelde over politieke correctheid en de aanleiding was dat iemand – in mijn ogen een idioot – in kaart had gebracht hoeveel witte mensen als romanpersonage figureren in romans en dat natuurlijk in vergelijking met zwarten. Deze malloot onderzocht ook hoeveel hoogopgeleiden in relatie tot laagopgeleiden als personage optreden en hoeveel vrouwen in vergelijking met mannen. De conclusie is dat de hoogopgeleide witte man de literatuur domineert. En dat kan natuurlijk niet. In onze media komen we steeds meer van dit soort onzin tegen. Nu is er weer onderzocht hoeveel gekleurde mensen er werken in een museum. Conclusie: het zijn er te weinig.

Dat de witte man als hoofdpersoon veel vaker voorkomt dan de zwarte man, is volkomen logisch. Er zijn nu eenmaal veel meer blanke schrijvers dan zwarte schrijvers en een schrijver kiest meestal een hoofdpersoon met wie hij zichzelf kan identificeren. Dat de hoofdpersoon hoog is opgeleid is evenmin vreemd. Laagopgeleide mensen lezen vrijwel geen literatuur en een belangrijke functie van literatuur is identificatie en projectie.

Als men zou onderzoeken hoeveel Russen er in Russische boeken voorkomen, zou de conclusie waarschijnlijk zijn: meer dan 90 %. Waarschijnlijk zal de meerderheid van de hoofdpersonen in deze Russische boeken man zijn en hoogopgeleid.

Je zou dezelfde vraag kunnen stellen over Russische literatuur: waarom komen er zoveel Russisch mensen voor in Russische boeken? Waarom komt er zoveel sneeuw voor op de Noordpool? Waarom ligt er zoveel zand in de woestijn?

Alex Boogers denkt er precies hetzelfde over. Hij schrijft op bladzijde 70 dat het er helemaal niet toe doet wie een boek schrijft over wie. Waarom zou een vrouw geen boeken mogen schrijven over mannen? Waarom mag een man geen boeken schrijven waarin de hoofdpersoon een vrouw is? Waarom mag een blanke geen boeken schrijven waarin zwarten figureren? Waarom zou je geen boek mogen schrijven waarin de hoofdpersoon bekent niet van homo’s te houden? Wat is dat voor waanzin? Zijn conclusie is dan ook dat dit soort pathetische pogingen om er een politiek correcte agenda op na te houden en deze op te leggen aan iedereen, ertoe leidt dat de roman doodbloedt.

De recensenten van de Volkskrant, de NRC, Trouw en alle andere toonaangevende bladen accepteren het niet meer wanneer iemand een roman schrijft waarin een eigen visie klinkt. De visie moet passen in het gareel, moet passen in datgene wat de gevestigde politiek voorschrijft. De ooit zo bejubelde dissident die zich keerde tegen het toenmalige Sovjetsysteem is verworden tot populist zodra hij zich keert tegen het eigen systeem. Iedereen die het niet eens is met de linkse idee dat we van het gas af moeten, dat we over moeten gaan op andere energie, dat we minder vlees moeten eten, dat Trump een idioot is, dat Poetin een agressieve politiek voert, wordt populist genoemd en populisten worden verguisd, terwijl je diezelfde populisten zou kunnen zien als nieuwe dissidenten. 

Mijns inziens zijn degenen die het niet eens zijn met het politiek correcte denken, de nieuwe dissidenten, mensen die op een genuanceerde manier tegen Trump aankijken. Mensen die niet meteen alles veroordelen wat Viktor Orbán doet. De gevestigde media zien al die politiek correcte mensen als de goeden, terwijl de door hen benoemde populist per definitie fout is. Volgens het politiek correcte denken kent de wereld geen kleuren meer. Alles moet gelijk zijn, terwijl naar mijn idee juist de verscheidenheid, de kleurrijkheid het leven boeiend maakt. Authenticiteit en passie is waar het om gaat. De roman moet een andere kijk bieden op het leven, maar in de huidige tijd schijnen de media te lijden aan verstarring. Alle gezichten moeten een kant op staan. Een horizon bestaat niet meer, misschien komt dat doordat onze premier visieloos is en niet in staat is zelf te denken.